Người Đọc

Dạo ấy tôi không hề nghĩ đến một ngày nào đó Hanna sẽ ra tù. Trao đổi thư từ và cassette đã trở thành việc làm bình thường và quen thuộc, và Hanna đối với tôi vừa gần lại vừa xa một cách nhẹ nhõm, tôi có thể duy trì tình trạng đó mãi cũng được. Thật dễ chịu và ích kỷ, tôi biết.

Rồi một hôm tôi được thư của bà giám đốc trại giam.

Bà Schmitz và ông đã thư từ với nhau nhiều năm nay. Đó là quan hệ duy nhất của bà Schmitz với bên ngoài, do vậy tôi muốn nói chuyện với ông, mặc dù tôi không biết quan hệ đó mật thiết đến đâu và ông là người họ hàng hay bạn của bà Schmitz.

Trong năm tới bà Schmitz sẽ đệ đơn xin ân xá lần nữa, và tôi tạm tin rằng hội động ân xá sẽ chấp thuận đơn. Bà Schmitz sẽ được thả sớm - sau 18 năm tù. Tất nhiên chúng tôi cũng có thể lo cho bà nhà ở và công việc hay cố gắng giúp bà việc đó; sẽ không dễ kiếm việc làm ở tuổi bà, ngay cả khi bà còn hoàn toàn khỏe khoắc và tỏ ra rất khéo tay ở xưởng may của trại. Nhưng có lẽ nếu họ hàng và bạn bè lo được việc đó thì tốt hơn chúng tôi, vì họ ở gần bà Schmitz và quan tâm hỗ trợ bà. Ông không thể tưởng tượng sau 18 năm tù người ta sẽ cô đơn và yếu nhược ra sao khi ra ngoài.

Bà Schmitz có thể tương đối tự lập và sống một mình cũng được, chỉ cần ông tìm cho bà một chỗ ở và việc làm, mấy tháng đầu thỉnh thoảng thăm hỏi và mời bà đến chơi, và hướng dẫn cho bà biết chương trình của cộng đồng tôn giáo, lớp học buổi tối, cơ sở hỗ trợ gia đình v.v. là đủ. Ngoài ra, lần đầu tiên sau 18 năm đi vào thành phố mua sắm, ra công sở trình diện, đến nhà hàng, nhất định sẽ không dễ dàng. Có người đi cùng sẽ dễ dàng hơn.

Tôi biết là ông không đến thăm bà Schmitz. Nếu có thì tôi đã không biên thư mà mời ông đến nói chuyện nhân dịp vào thăm. Bây giờ không làm được gì khác là ông hãy đến thăm bà Schmitz trước khi bà ra tù. Vào dịp đó, phiền ông ghé qua chỗ tôi.

Bức thư kết thúc với lời chào thân mật, không dành cho tôi mà có ý nhắn nhủ rằng đó là một việc hệ trọng của bà giám đốc. Tôi đã nghe nói về bà ta; trại của bà ta được tiếng là xuất sắc, và ý kiến của bà có trọng lượng trong các vấn đề về cải cách hệ thống nhà tù. Tôi thấy cảm tình với bức thư.

Nhưng tôi không cảm tình với việc gì sắp xảy ra với tôi. Tất nhiên là tôi lo phải kiếm công việc và chỗ ở, và cũng đã làm được. Bạn bè tôi có căn hộ liền trong nhà mà không thể sử dụng hay cho thuê, họ sẵn sàng dành cho Hanna với giá rẻ. Ông thợ may người Hy Lạp vẫn hay sửa quần áo cho tôi muốn nhận Hanna vào làm việc, sau khi bà chị gái làm chung hiệu may với ông muốn trở về Hy Lạp. Tôi cũng đã quan tâm đến các chương trình xã hội và khóa học của nhà thờ và bên ngoài, trước khi có tin của Hanna rất lâu. Nhưng tôi cứ lần lữa trước khi vào thăm Hanna.

Chính vì Hanna đối với tôi vừa gần lại vừa xa một cách nhẹ nhõm mà tôi không muốn vào thăm cô. Tôi có cảm giác là cô chỉ có vị trí ấy đối với tôi khi thật sự cách xa tôi. Tôi sợ cái thế giới nhỏ bé, mỏng manh và yên ổn của những bức thư và băng ghi âm sẽ quá đỗi giả tạo và yếu ớt để có thể chịu đựng được sự gần mặt mà không thể không nhớ đến những gì đã từng xảy ra giữa hai người? Cả năm trời trôi qua như vậy, và tôi không đến thăm cô. Tôi cũng lâu lâu không nghe thấy gì từ bà giám đốc trại giam; một bức thư của tôi thông báo về tình hình nhà ở và việc làm cho Hanna không thấy được hồi âm. Có lẽ bà giám đốc cho rằng sẽ nói chuyện với tôi nhân dịp tôi vào thăm Hanna. Bà không thể biết rằng chẳng những tôi trì hoãn chuyến đi thăm, mà còn trốn tránh nó. Nhưng rồi thì quyết định ân xá và phóng thích Hanna cũng được ban hành, và bà giám đốc gọi điện cho tôi. Liệu tôi có vào được không? Một tuần nữa Hanna sẽ được ra.