Trong lịch sử Đại Tĩnh, chuông Thanh Long chỉ bị gõ hai lần, một lần vào năm Gia Ninh thứ mười bốn, vì chân tướng của vụ án gian lận khoa cử, Hoàng Phổ dẫn đầu các quan viên trong Đại Lý tự gõ chuông. Không ai ngờ đến lần thứ hai, chuông Thanh Long lại bị triều thần gõ vang vì cùng một lý do.
Sau kỳ thi xuân, Đại Tĩnh lựa chọn nhân tài để bổ nhiệm, ba ngày trước Đế Tử Nguyên đã triệu tập Tam giáp đứng đầu của khoa cử phong thưởng trước điện. Sĩ tử Lương Dĩ Bân từ Hoài Nam, thứ tử Triệu Nhân của Tề Nam Hầu ở kinh thành, đích tử Phương gia Phương Huân từ nho lâm Giang Nam, lần lượt là Trạng nguyên, Thám hoa, Bảng nhãn. Trong lịch sử vương triều Đại Tĩnh, đây là lần đầu tiên dân thường, thị tộc, học giả đồng thời xuất hiện trên Tam giáp khoa cử, nói ra thì những ngày qua đây có thể coi là một đoạn giai thoại được nghe nhiều trên đường phố kinh thành.
Nào ngờ tiếng chuông Thanh Long bị Hình bộ Tả thị lang Lý Định Khôn gõ vang vào cuối đêm trong ngày Tam giáp diễu hành đế đô, yến tiệc lớn trong cung vừa kết thúc.
Chuông Thanh Long bị gõ vang, Lý Định Khôn dâng ngự trạng, một là nói Lễ bộ Thượng thư Cung Quý Chá sinh lòng riêng, tráo đổi bài thi của sĩ tử, hai là nói thế tử Tĩnh An Hầu tiết lộ đề thi, với ý đồ để sĩ tử Triệu Nhân của Sùng Văn các có được vị trí trong Tam giáp.
Ngự trạng vừa dâng lên đã chấn động triều đình dân chúng. Cung Quý Chá là ai, nguyên lão hai triều, danh tiếng công chính liêm minh, cả thiên hạ đều biết. Thế tử Tĩnh An Hầu lại là ai, người kế thừa của Đế gia, nói không chừng còn là vương hầu tướng quân ngày sau!
Một người là chủ khảo khoa cử do Nhiếp chính vương tự mình lựa chọn, một người là đệ đệ của Nhiếp chính vương, người dám dâng ngự trạng, e là treo mạng trên mũi dao, không muốn sống nữa rồi sao? Nhưng Hình bộ Tả thị lang Lý Định Khôn lại gõ chuông Thanh Long, đưa ra bằng chứng xác thực.
Trước tiên nói về chuyện tráo đổi bài thi trong trường thi, khoa cử lần này có một sĩ tử tên Giang Vân Tu đến từ Nhữ Dương, được coi là tài tử có tiếng trong những năm gần đây ở Đại Tĩnh, chỉ trong hai tháng ngắn ngủi vào kinh, tài biện luận của hắn có thể vang danh đế đô, có người nói tài năng của hắn ắt sẽ vào Tam giáp. Sau kỳ thi xuân, không chỉ là Tam giáp, đến cả cuối bảng cũng không được vào, ngày công bố bảng vàng, không ít người nắm cổ tay than thở, than thời vận kém may mắn. Giang Vân Tu là một người tin vào tài văn chương của mình, tính tình cố chấp, không tin bản thân mình thi trượt, cầu xin quan viên thu bài thi của Sùng Văn các lấy bài thi của mình ra xem hai vị chủ khảo đánh giá thế nào, lại không ngờ bài thi được lấy ra tuy đề tên của hắn, nhưng không phải bài làm của hắn, cũng không phải nét chữ của hắn.
Ngày Giang Vân Tu nhận được bài thi, cũng là trước đêm diễn ra yến tiệc, hắn nửa đêm đến phủ của Hình bộ Tả thị lang Lý Định Khôn kêu oan. Bài thi của kỳ thi xuân từ lúc thi xong đến khi chấm bài đều được niêm phong ở Sùng Văn các, vẫn luôn do thị vệ Đại Lý tự canh giữ, hơn nữa tám thị vệ đều cùng ra cùng vào cùng canh giữ, tuyệt đối không thể xảy ra tình trạng thị vệ đánh tráo bài thi. Ngoài thị vệ canh giữ, chỉ có duy nhất hai người có thể chạm vào bài thi ------ Hữu tướng Ngụy Gián, Lễ bộ Thượng thư Cung Quý Chá.
Lý Định Khôn cảm thấy chuyện này quan trọng, đã bí mật hỏi thị vệ về quá trình chấm bài, phát hiện Cung Quý Chá mỗi ngày đều cùng Hữu tướng vào Sùng Văn các chấm bài, vào ngày thứ hai chấm bài đã đến Quyển các sớm hơn Hữu tướng nửa canh giờ.
Nửa canh giờ này là kẽ hở duy nhất không thể giải thích được trong toàn bộ quá trình chấm bài khoa cử.
Trùng hợp là trước khoa cử, Lý Định Khôn tình cờ nhận một vụ án, án này không lớn không nhỏ, tuyệt đối không lên được triều đường, nhưng nguyên nhân lại kéo ra một số chuyện.
Vài ngày trước, phủ Tề Nam Hầu đến báo có trộm vào phủ, đã trộm rất nhiều châu báu thư pháp tranh vẽ quý giá trong Hầu phủ. Lão hầu gia của phủ Tề Nam Hầu đức cao vọng trọng, thế tử Tề Nam Hầu cũng là người trong triều đình, vụ án tuy không lớn, nhưng Lý Định Khôn xử lý cẩn thận, lập tức phái người ra sức bắt trộm, kẻ trộm đã bị tóm trong vòng bảy ngày. May mắn châu báu thư pháp tranh vẽ của Hầu phủ quá quý giá, làm thủ phạm không thể bán chúng đi, nên tất cả đều tìm lại được. Lý Định Khôn thận trọng, đích thân đếm những vật phẩm bị trộm, lại không ngờ thư pháp tranh vẽ bị trộm trộn lẫn với bài tập của tiểu thiếu gia Triệu Nhân của Hầu phủ. Lý Định Khôn tò mò lật xem, phát hiện một tháng trước, trong bài tập thường ngày mà thế tử Tĩnh An Hầu giao cho Triệu Nhân, lại bao gồm đề của khoa cử lần này.
Một tháng trước vẫn chưa đến ngày khoa cử, thế tử Tĩnh An Hầu đã đặt ra những đề thi tương tự cho các học trò của mình, không phải tiết lộ đề thi thì là gì? Hai chuyện kết hợp với nhau, Lý Định Khôn to gan, cầm bài thi bị tráo đổi của Giang Vân Tu và bài tập của Triệu Nhân, gõ chuông Thanh Long.
Đế Tử Nguyên mới làm Nhiếp chính vương thư thả được mấy ngày, uy quyền Đế gia vừa đứng vững trên triều, Đế Tẫn Ngôn lại dính vào vụ án lớn như vậy, triều đình khó khăn lắm mới dịu đi, lại rơi vào tình huống nguy cấp. Bởi vì dù chân tướng ra sao, ai cũng có thể thấy được, hai vụ án này đều nhằm vào Đế Tử Nguyên đang ngồi trên vương tọa trị vì thiên hạ, mà còn là cách thức xúc phạm trực tiếp và thô bạo nhất.
Bốn năm trước, Đế Tử Nguyên vang danh Đại Tĩnh, giành được sự khâm phục của văn nhân cả triều, chính là vụ án gian lận khoa cử được toàn lòng dân. Những gì nàng nói khi đó vẫn còn rành rành trước mắt, cả thiên hạ đều đang chờ xem, vụ án gian lận khoa cử bây giờ lại rơi vào lão thần mà nàng tự mình chọn và đệ đệ của mình, liệu nàng có công chính nghiêm minh như ban đầu không?
Vào ngày đầu tiên vụ án được dâng ngự trạng, Đế Tử Nguyên đã ra lệnh cho Hoàng Phổ của Đại Lý tự điều tra kỹ lưỡng án này, lệnh cho Cung Quý Chá và Đế Tẫn Ngôn hết sức phối hợp với Hoàng Phổ điều tra, nói sẽ cho các triều thần và sĩ tử thiên hạ một kết quả trong vòng một tháng.
Lễ bộ Thượng thư và thế tử Tĩnh An Hầu có thật phạm vương pháp? Hay là bị người hãm hại? Trên dưới cả triều, đều đợi kết án cuối cùng của Đại Lý tự.
Đang độ ngày xuân, mưa xuân kéo dài, tí tách từng giọt ngoài Thượng thư phòng, trong Thượng thư phòng lại trầm mặc.
"Du An, hai vụ án này, khanh điều tra thế nào rồi?"
Đế Tử Nguyên ngồi trên cao, ngồi bên dưới là Hoàng Phổ của Đại Lý tự và Hữu tướng Ngụy Gián. Bảy ngày trước, chuông Thanh Long bị gõ vang, Hoàng Phổ đã mất bảy ngày để sắp xếp tình tiết vụ án, hôm nay vào cung bẩm báo với Đế Tử Nguyên.
"Điện hạ." Hoàng Phổ vẻ mặt trịnh trọng, chầm chậm nói "Hai vụ án này, có chút khó giải quyết."
"Hửm? Như thế nào?" dám tố cáo Cung Quý Chá và Đế Tẫn Ngôn, đối phương đương nhiên đã chuẩn bị đầy đủ, Hoàng Phổ thạo việc thẩm vấn trong ngục, có thể nói ra lời này, đủ thấy hai vụ án đều khó giải quyết.
"Thần trước tiên bắt tay vào vụ án của Cung lão đại nhân, thần đã điều tra kỹ quá trình bài thi được vận chuyển đến lúc chấm bài, những bài thi này vốn là thần đích thân phái thị vệ Đại Lý tự canh giữ, ngoại trừ lão tướng gia và Cung đại nhân, chưa từng có ai chạm vào. Mỗi ngày, lão tướng gia và Cung đại nhân đều cùng vào cùng ra, không có gì đáng ngờ, chỉ có ngày thứ hai Cung đại nhân vào Quyển các sớm hơn nửa canh giờ."
"Cung khanh giải thích thế nào?"
"Cung đại nhân nói ngày đầu tiên chấm bài về phủ, liền nhận được truyền lời của lão thừa tướng bảo ngài ấy ngày hôm sau đến Quyển các sớm hơn, nên ngài ấy mới đến sớm hơn nửa canh giờ. Ngày hôm sau, lão thừa tướng không đến sớm, ngài ấy chỉ nghĩ lão thừa tướng quên thời gian, cứ nghĩ không có gì nghiêm trọng, nên đã không nhắc tới chuyện này với lão thừa tướng.'
"Nhưng lão phu chưa từng truyền lời gì cho Quý Chá." Hữu tướng sờ râu nói.
"Vậy người truyền tin là ai?" Đế Tử Nguyên nhìn Hoàng Phổ.
"Cung đại nhân nói người nói với ngài ấy là quản gia trong phủ, Cung Thác. Thần thẩm vấn Cung Thác cả đêm, Cung Thác đó nói không biết có người từ phủ tướng gia đến truyền lời, cũng chưa từng nói với Cung đại nhân đi sớm nửa canh giờ đến Quyển các." Hoàng Phổ ngừng một hồi, mới nói "Thần để Cung lão đại nhân và Cung Thác đối chất trên công đường, dù thần có hỏi thế nào, Cung Thác vẫn khăng khăng nói không biết sự tình. Lão đại nhân tính tình cứng rắn, nhất thời đau buồn tức giận, ngất trên công đường. Thần đã mời Viện chính Thái y viện đến điều dưỡng thân thể cho lão đại nhân, Điện hạ không cần lo lắng."
"Nói như vậy, Cung khanh nghe quản gia trong phủ bẩm báo mới đến Quyển các sớm hơn, nhưng bây giờ quản gia lại không chịu thừa nhận, vậy thì vụ án này lâm vào bế tắc, dù không thể chắc chắn Cung khanh có tráo đổi bài thi hay không, nhưng hiềm nghi của khanh ấy là lớn nhất, chúng ta cũng không thể chứng minh Cung khanh vô tội. Hơn nữa, tân khoa Trạng Nguyên Lương Dĩ Bân năm nay vì ngưỡng mộ thanh danh của Cung khanh mới không ngại đường xa vào kinh ứng thí, đây là chuyện cả triều đều biết, vốn là một giai thoại, hiện giờ lại chồng thêm tội cho lão đại nhân, lão đại nhân cả đời ngay thẳng chính trực, lại bị người bên cạnh tính kế, e là đả kích này quá lớn, nhất thời không chấp nhận được." Đế Tử Nguyên trầm giọng nói.
Hoàng Phổ gật đầu, nét mặt hổ thẹn.
Vẻ mặt Hữu tướng càng thêm khó coi, đối phương lấy ông làm cái cớ quả thật vô cùng hèn hạ. Nếu không phải ông và Cung Quý Chá có giao tình sâu đậm, thì Cung Quý Chá cũng sẽ không bị người khác lừa đến Quyển các mà không cần xác nhận lại.
"Nét chữ có so sánh được không? Bài thi đó thật sự không phải của Giang Vân Tu?" Đế Tử Nguyên hỏi.
"Vâng." Hoàng Phổ gật đầu "Thần yêu cầu Giang Vân Tu đáp đề trên công đường, sau đó cẩn thận đối chiếu với bài thi trong khoa cử, nét chữ không hề giống nhau, thần thấy văn chương của Giang Vân Tu đó, thật sự là có thể đỗ Tam giáp, nếu bài thi của hắn không bị tráo đổi, quả thật là đáng tiếc."
"Ồ? Cả Du An cũng cảm thấy người này có thể đỗ Tam giáp? Xem ra lời đồn là thật."
"Đúng vậy." Hữu tướng ở bên cạnh sờ râu "Lão phu cũng từng nghe nói, lần khoa cử này có hai người tài năng văn chương ngang nhau, sĩ tử Lương Dĩ Bân từ Hoài Nam và sĩ tử Giang Vân Tu từ Nhữ Dương. Lúc đó thần không đọc được bài thi của hắn, ngoài Tam giáp cũng không có tên của người này, còn nghĩ là chỉ do người đời ca tụng."
"Vậy theo lời Du An, vụ án bài thi của Giang Vân Tu bị tráo đổi đã rơi vào bế tắc?"
Hoàng Phổ vội đứng dậy tạ lỗi "Điện hạ thứ tội, thần tạm thời vẫn chưa tìm được chứng cứ giải tỏa hiềm nghi cho Cung lão đại nhân. Tuy thần không dám khẳng định Cung đại nhân vô tội, nhưng làm quan cùng triều mười mấy năm, thần tuyệt đối tin vào nhân phẩm của lão đại nhân. Thần tin chuyện này và vụ án của thế tử tuyệt đối không đơn giản."
"Hửm? Khanh tại sao lại chắc như vậy?"
Hoàng Phổ ngẩng đầu đáp "Vì hai vụ án này quá mức trùng hợp. Khoa cử bao gồm sĩ tử trong thiên hạ, nhân tài đông đúc, đôi lúc thi trượt vì kém may mắn hay ý nghĩ không hợp ý của quan chủ khảo là chuyện quá bình thường, năm đó thần cũng trượt bảng ba lần, mới đỗ được Tam giáp. Giang Vân Tu đó dù có tự phụ thế nào, cũng không dám ở trước mặt sĩ tử trong thiên hạ nói bừa sẽ đỗ Tam giáp. Nhưng hắn nhất định phải đọc bài thi của mình, nếu người này không tự phụ ngạo mạn, thì hắn sớm biết bài thi của hắn đã bị tráo đổi."
Hoàng Phổ vừa nói ra lời này, ánh mắt Đế Tử Nguyên hiện lên sự hài lòng. Năm đó nàng chọn Hoàng Phổ làm Đại Lý tự Khanh quả thật không nhìn lầm. Tính tình Hoàng Phổ chính trực, chưa từng tham gia vào tranh đấu triều đình, cũng không có bè phái, lại kỹ tính thận trọng, có thể nhìn ra bản chất đằng sau vụ án, có thể được coi là ứng cử viên sáng giá nhất để phụ trách hình ngục ở đế đô.
"Thần muốn bắt đầu điều tra từ Giang Vân Tu, xem có thể lần ra được manh mối gì từ trên người hắn, tìm ra người đánh tráo thật sự."
"Ừm." Đế Tử Nguyên gật đầu "Khanh tiếp tục nói, vụ án này và Tẫn Ngôn có liên quan gì?"
"Không có liên quan gì." Hoàng Phổ nói "Điện hạ, hai vụ án này thật ra không có liên quan, chẳng qua đều liên quan đến gian lận khoa cử, mới bị Lý Định Khôn cùng lúc cáo trạng. Thần đã xem xét kỹ lưỡng vụ án lộ đề của thế tử và Triệu Nhân, phủ Tề Nam Hầu quả thật bị trộm, tên trộm đã bị Hình bộ bắt, trong số vật phẩm bị trộm có bài tập thường ngày của Triệu Nhân, bài tập đó là do thế tử đưa ra trước khoa cử, nói ra thì vụ án diễn ra suôn sẻ, nếu thần đến tra án này, cũng chỉ kết tội thế tử tiết lộ đề thi. Nhưng thần tra được vài điểm đáng ngờ, tên trộm lẻn vào phủ Tề Nam Hầu là tên trộm chuyên nghiệp ở kinh thành, vẫn luôn chưa bị quan phủ bắt về quy án, nếu hắn có thể ra vào tự do trong Hầu phủ canh phòng nghiêm ngặt, làm sao có thể bị Hình bộ bắt giữ dễ dàng như vậy? Lý Định Khôn thân là Hình bộ Tả thị lang, mỗi ngày phải xử lý vô số vụ án lớn, dù phủ Tề Nam Hầu quyền cao chức trọng, nhưng chỉ là vụ án trộm cắp đơn thuần, cần gì hắn phải đích thân điều tra vật phẩm bị mất, còn kỹ càng lật xem bài tập thường ngày của Triệu Nhân trong số vật phẩm bị mất, chuyện này có hơi quá khiên cưỡng. Hơn nữa, quan viên trong kinh vô số, Giang Vân Tu có thể giao nộp bài thi bị đánh tráo cho Hình bộ Thượng thư và Đại Lý tự, nhưng hắn lại cùng lúc chọn Lý Định Khôn."
Hoàng Phổ ngừng lại, mới nhìn về phía Đế Tử Nguyên nói "Điện hạ, thần cho rằng nếu hai vụ án này là do có người rắp tâm tính kế, e rằng người đó không nhắm vào Cung lão đại nhân và thế tử, mà là người và Đế gia."
Những gì Hoàng Phổ nói cũng chính là suy đoán của triều thần bá quan, hai vụ án này quá mức trùng hợp, nhưng cũng chỉ là suy đoán, nói đến cùng Lý Định Khôn cáo ngự trạng có bằng chứng đầy đủ, nếu không phải có người rắp tâm tính kế, vậy Cung Quý Chá và Đế Tẫn Ngôn phạm vương pháp nên chịu trừng phạt theo pháp luật Đại Tĩnh.
Hoàng Phổ đã xử án mười mấy năm, chưa từng có vụ án nào có bằng chứng rõ ràng như bây giờ, nhưng hắn lại muốn rửa sạch tội danh cho người hiềm nghi.
"Điện hạ, đề thi khoa cử là do Điện hạ người ra, lão thừa tướng và Cung đại nhân quyết định, thần muốn biết, thế tử làm sao biết trước đề thi khoa cử, đưa ra cho học trò của mình?"
Đế Tẫn Ngôn dạy ở Sùng Văn các vài tháng trước, không chỉ Hàn Vân mà các học trò ở Sùng Văn các đều học trò của hắn. Nhưng khoa cử lần này chỉ có Triệu Nhân hơi lớn tuổi ở Sùng Văn các, tham gia kỳ thi xuân.
Thấy Hoàng Phổ đang nhìn mình, Đế Tử Nguyên vỗ tay "Tẫn Ngôn, vào đi." nàng nhìn Hoàng Phổ "Bổn vương biết khanh chưa từng gọi Tẫn Ngôn lên công đường thẩm án, là vì muốn hôm nay hỏi cho rõ ràng trước mặt bổn vương và Hữu tướng."
Hoàng Phổ gật đầu. Cửa nhỏ bên hông Thượng thư phòng được mở ra, Đế Tẫn Ngôn từ ngoài cửa bước vào, hắn chắp tay về phía Hữu tướng và Hoàng Phổ rồi đứng thẳng dưới bàn, dáng vẻ thành thật bị tra hỏi.
"Thế tử không cần như vậy, ở đây không phải công đường, thế tử cứ ngồi là được." Hoàng Phổ vừa mừng vừa lo, vội nhìn Đế Tẫn Ngôn nói.
"Du An, đệ ấy có hiềm nghi trong chuyện này, cần phải đứng đó trả lời."
Đế Tử Nguyên nói như vậy, Hoàng Phổ chỉ đành thôi, lúc này Đế Tẫn Ngôn đã lên tiếng "Hoàng đại nhân, trước khoa cử, ta không biết những đề bài mà ta ra cho Triệu Nhân chính là đề thi khoa cử năm nay."
Những năm trước, đề thi khoa cử chủ yếu là trị quốc, chỉ có khoa cử lần này với đề thi 'Thống nhất Vân Hạ', Vân Hạ đã bị chia cắt hàng trăm năm, các quốc gia cát cứ, chưa được thống nhất, cho nên mười mấy năm khoa cử ở Đại Tĩnh, chưa từng ra đề như vậy.
Hoàng Phổ cau mày "Sao có thể may mắn như vậy? Bài tập mà thế tử đưa ra vừa hay lại là đề thi khoa cử lần này?"
"Chuyện này để bổn vương trả lời khanh." Đế Tử Nguyên lên tiếng nói "Trước khoa cử, bổn vương và Hữu tướng cùng với Cung lão đại nhân đã thảo luận qua đề thi khoa cử lần này, đề thi vẫn luôn để đó, tháng trước bổn vương trò chuyện với Tẫn Ngôn, nói về trải nghiệm trận chiến Tây Bắc, đột nhiên nảy ra ý nghĩ nên mới bảo Hữu tướng và Cung lão đại nhân quyết định đề thi. Nói ra thì đề thi khoa cử lần này là bổn vương có được từ Tẫn Ngôn, nhưng bổn vương không ngờ Tẫn Ngôn cũng ra một đề bài tương tự cho Triệu Nhân, nói cho cùng, hai đề giống nhau chỉ là trùng hợp."
Hoàng Phổ sững sờ, càng thêm đau đầu.
Đề bài mà Đế Tẫn Ngôn đưa ra cho học trò giống hệt như đề thi khoa cử mà Đế Tử Nguyên định ra, chỉ có thể nói là tỷ đệ cùng chung chí hướng, đều nhớ về trận chiến bi thảm ở Tây Bắc, nhưng đây không thể làm chứng cứ chứng minh Đế Tẫn Ngôn vô tội. Nếu giải thích như vậy, chỉ sẽ khiến triều thần và dân chúng cho rằng Nhiếp chính vương đang bao che đệ đệ, cố ý nói dối.
Hoàng Phổ nói "Điện hạ, tuy đề thi là chuyện trùng hợp, nhưng chuyện Tả thị lang Lý Định Khôn cáo ngự trạng tiết lộ đề thi lại không phải trùng hợp. Người đừng quên, vụ án phủ Tề Nam Hầu có trộm xảy ra trước khoa cử, nếu nói thật sự có người đứng sau, muốn biết bài tập mà thế tử đưa ra trong Sùng Văn các vốn không khó, nhưng người đó làm sao biết được đề thi khoa cử, rồi tiến hành sắp xếp vụ án trộm cắp ở phủ Tề Nam Hầu trước đó, đổ hết tội cho thế tử? Nếu không tìm ra được chủ mưu phía sau, vậy thế tử có trăm miệng cũng không biện bạch được, trong sạch sẽ hoàn toàn bị hủy."
